Gevangenisstraf voor octrooiinbreuk

In 2004 namen de Europese Raad van Ministers en het Europese Parlement een richtlijn aan ter bescherming van "intellectuele eigendomsrechten". Strafbaarstelling van overtreding van deze rechten werd uit de richtlijn verwijderd om snelle aanname van de richtlijn mogelijk te maken. Deze keren nu terug in een vervolgrichtlijn. De eerste richtlijn heette Intellectual Property Rights Enforcement Directive, kortweg IPRED. De vervolgrichtlijn wordt daarom veelal IPRED2 genoemd. De officiele naam van de richtlijn met bijbehorend kaderbesluit luidt: "RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD inzake strafrechtelijke maatregelen om de handhaving van intellectuele eigendomsrechten te waarborgen" en "KADERBESLUIT VAN DE RAAD tot versterking van het strafrechtelijk kader om schendingen van de intellectuele eigendom te bestrijden" {SEC(2005)848}

http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/nl/com/2005/com2005_0276nl01.pdf

Er zijn zeer ernstige bezwaren tegen de strafbaarstelling. Professor Bernt Hugenholtz hield (ten tijde van de eerste richtlijn, toen de strafbaarstelling nog niet verwijderd was) een voordracht onder de sarcastische titel: "The EU Enforcement Directive: Why Not the Death Penalty?"

http://www.ucc.ie/law/irishlaw/events/cai_30jan04.shtml

Richtlijn en kaderbesluit zijn volledig overbodig. Zaken waarvoor strafbaarstelling gewenst kan zijn, zoals massaal kopieren van CDs, zijn in Europa al lang strafbaar. Tevens voorziet het TRIPS verdrag er al in dat landen dit strafbaar moeten stellen. De Europese richtlijn die veel verder gaat dan TRIPS, zelf ook al vergaand, is onzinnig. Het voorstel veegt zaken als auteursrecht, octrooirecht en merkenrecht op een hoop en verstoort subtiele balansen in nationale strafrechtstelsels. Definities zijn vaag. Straffen zijn draconisch: gevangenis, inbeslagname, beroepsverbod. Octrooihouders mogen de politie assisteren.

Octrooien

Ook schending van octrooien wordt strafbaar gesteld. Dit heeft tot commotie onder softwareontwikkelaars geleid. Het is zo goed als onmogelijk software te schrijven zonder octrooien te schenden. Softwareontwikkelaars werken al in een privaatrechtelijk mijnenveld, daar komt nu een strafrechtelijke dreiging bovenop.

Het Europees Octrooi Bureau, dat geld verdient aan het verlenen van octrooien en waartegen geen beroep mogelijk is bij een onafhankelijke rechter, strooit volgens velen met octrooien. De door het ministerie van Economische Zaken ingestelde Adviescommissie Software Octrooien stelde vast dat er octrooien verleend worden voor uitvindingen die geeneens nieuw zijn, of geen bijdrage aan de techniek leveren. Onbewuste "independent (re)discovery" komt zeer veel voor, er loopt bij wijze van spreken geen onschuldige softwareontwikkelaar meer rond. Vervolging kan ook zonder klacht plaats vinden. Hoe de politie zou kunnen weten of er een licentie verleend is, is een raadsel - licenties zijn vormvrij.

In een privaatrechtelijke inbreukzaak kost het vaak weken om achteraf vast te stellen of een octrooi wel terecht is toegekend. Strafbaarstelling heeft in deze gecompliceerde materie niets te zoeken. In Nederland is, onzinnig genoeg, octrooiinbreuk al strafbaar. De regering stelde eerder al voor deze anomalie af te schaffen. Een Europese richtlijn zou dit onmogelijk maken.

De Europese Commissie gaat haar boekje ver te buiten. Eerder is haar softwarepatentenrichtlijn voorstel bijna unaniem door het Europees Parlement verworpen. Nu komt zij met een voorstel dat nog absurder is.

Nationale en Europarlementariers dienen bij eerste gelegenheid korte metten te maken met richtlijn en kaderbesluit.

Pikant is dat in het Europees Parlement mevr Fourtou rapporteur is van de richtlijn. Zij is de echtgenote van Jean-Rene Fourtou, CEO van Vivendi (Universal). Een genant geval van belangenverstrengeling.

Er is sprake van een patroon. Keer op keer worden de rechten van octrooihouders uitgebreid. Er vind een verschuiving plaats, het gaat er niet meer om een zo goed mogelijk product te maken. Het gaat er om zo veel mogelijk rechten te krijgen, zodat je verdient aan de inspanningen van anderen. Er wordt een kunstmatige, parasitaire realiteit geschapen die Europa verzwakt.